میلیون‌ها زوج در سراسر جهان با مشکلات باروری دست و پنجه نرم می‌کنند. خوشبختانه، با پیشرفت‌های پزشکی، اکنون روش‌های زیادی برای کمک به این زوج‌ها در غلبه بر ناباروری وجود دارد. یکی از روش‌های پرطرفدار، لقاح خارج رحمی (IVF) است که به‌عنوان بخشی از فناوری‌های کمک باروری (ART) شناخته می‌شود.
در روش IVF، ابتدا تخمدان‌ها با استفاده از درمان هورمونی تحریک می‌شوند تا تخمک‌های بیشتری برای باروری آماده شوند. پس از برداشت تخمک‌ها و بارور کردن آن‌ها با اسپرم، جنین‌ها در محیط آزمایشگاهی پرورش می‌یابند و پس از آن،جنین‌ها برای انتقال به رحم انتخاب می‌شود. در حالی که بسیاری از دوره‌های IVF موفقیت‌آمیز بوده‌اند، اما همیشه نمی‌توان نتیجه مثبت را تضمین کرد، زیرا هر دوره IVF شرایط خاص خود را دارد.
فرایند IVF ممکن است برای برخی افراد تجربه‌ای دشوار باشد، به‌ویژه زمانی که آن‌ها با احساسات منفی ناشی از یک دوره ناموفق روبه‌رو می‌شوند. پذیرش این که IVF ممکن است شکست بخورد، به‌ویژه برای کسانی که برای اولین بار با شکست مواجه می‌شوند، می‌تواند سخت و پرچالش باشد.
دلایل شکست IVF
چرا IVF ممکن است شکست بخورد؟ در اینجا چند دلیل رایج برای شکست IVF آورده شده است:
1. کیفیت پایین جنین کیفیت جنین یکی از عوامل مهم در موفقیت IVF است. این که جنین بتواند به درستی در رحم لانه‌گزینی کرده و به یک بارداری سالم تبدیل شود، بستگی زیادی به کیفیت آن دارد. حتی اگر جنین‌ها تحت میکروسکوپ سالم به نظر برسند، مکانیزم‌های بیوشیمیایی و ژنتیکی که رشد آن‌ها را کنترل می‌کنند بسیار پیچیده هستند. مشکلات ژنتیکی کوچک می‌توانند حتی در جنین‌هایی که از نظر ظاهری سالم به نظر می‌رسند، باعث جلوگیری از لانه‌گزینی موفق شوند.
جنین‌هایی که به‌طور صحیح رشد کرده و تقسیم می‌شوند، ممکن است به اختلالات کروموزومی مانند آنیوپلوئیدی مبتلا باشند. این اختلالات، که شامل تعداد اشتباه کروموزوم‌ها هستند، می‌توانند باعث سقط جنین یا عدم لانه‌گزینی شوند. این مشکلات معمولاً به‌دلیل اشتباهات در فرایند بلوغ یا بارورسازی تخمک‌ها ایجاد می‌شوند. بنابراین، هرچند که کیفیت جنین بسیار مهم است، اما تنها عامل تضمین‌کننده موفقیت IVF نخواهد بود.
2. مشکلات پذیرش رحمی پذیرش رحمی برای لانه‌گزینی موفق جنین ضروری است. زیرا رحم باید محیط مناسبی برای اتصال جنین به خود فراهم کند. مشکلاتی مانند پوشش نازک رحم، که معمولاً به‌دلیل عدم تعادل هورمونی یا کمبود خون‌رسانی به رحم ایجاد می‌شود، می‌تواند از لانه‌گزینی جنین جلوگیری کند. همچنین عفونت‌ها، واکنش‌های ایمنی یا بیماری‌هایی مانند آندومتریوز می‌توانند باعث التهاب و تغییر در محیط رحم شوند و از پذیرش جنین جلوگیری کنند. کمبود پروژسترون، که برای آماده‌سازی رحم برای لانه‌گزینی جنین ضروری است، نیز می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش شانس موفقیت داشته باشد.
3. شکست لانه‌گزینی جنین برای بارداری، جنین باید به درستی در رحم لانه‌گزینی کند. اگر پوشش داخلی رحم به‌اندازه کافی ضخیم نباشد یا خون‌رسانی به آن کافی نباشد، لانه‌گزینی موفق نمی‌شود. مشکلات ساختاری مانند فیبروئیدها یا سپتوم رحمی نیز می‌توانند از اتصال جنین به رحم جلوگیری کنند. علاوه بر این، سیستم ایمنی بدن گاهی ممکن است جنین را به‌عنوان یک جسم خارجی شناسایی کرده و واکنش نشان دهد، که این هم می‌تواند از لانه‌گزینی جلوگیری کند.
4. مشکلات کیفیت اسپرم کیفیت اسپرم نقش مهمی در باروری و موفقیت IVF دارد. مشکلاتی مانند تعداد کم اسپرم، تحرک پایین یا شکل غیرطبیعی اسپرم می‌توانند شانس باروری موفق را کاهش دهند. حتی اگر دیگر جنبه‌های فرآیند IVF به‌خوبی پیش بروند، این مشکلات می‌توانند باعث عدم باروری یا ایجاد جنین‌های با مشکلات ژنتیکی شوند.
5. عوامل مرتبط با سن با افزایش سن، باروری زنان کاهش می‌یابد. سن مادر یکی از مهم‌ترین عوامل در موفقیت IVF است. ذخیره تخمدان‌ها، که به تعداد و کیفیت تخمک‌ها اشاره دارد، با افزایش سن کاهش می‌یابد. تخمک‌های زنان مسن‌تر معمولاً کیفیت کمتری دارند و احتمال وجود اختلالات کروموزومی در آن‌ها بیشتر است. این مشکلات می‌توانند شانس لانه‌گزینی جنین را کاهش دهند. همچنین، با افزایش سن، محیط رحم ممکن است به‌اندازه کافی مناسب برای لانه‌گزینی جنین نباشد. به همین دلیل است که نرخ موفقیت IVF در زنان مسن‌تر پایین‌تر است.
چگونه برای دوره بعدیIVF آماده شویم؟
آمادگی جسمی و روحی برای دوره دوم IVF بسیار مهم است. ابتدا با پزشک خود درباره دوره اول صحبت کرده و هرگونه تغییرات لازم در داروها، هورمون‌ها یا زمان‌بندی انتقال جنین را در نظر بگیرید. رژیم غذایی سالم داشته باشید، ورزش منظم انجام دهید و برای کاهش استرس از تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن یا مشاوره استفاده کنید. به‌منظور بهبود سلامت باروری، ممکن است لازم باشد مصرف الکل را کاهش دهید و سیگار را ترک کنید. همچنین، برخی از زوج‌ها به‌منظور بهبود شانس موفقیت، آزمایش‌های اضافی مانند ارزیابی سیستم ایمنی یا غربالگری ژنتیکی را انجام می‌دهند. با داشتن نگرش مثبت و آگاهی بیشتر، شانس موفقیت دوره دوم IVF افزایش می‌یابد.
نتیجه‌گیری
موفقیت IVF به عوامل مختلفی بستگی دارد و درک این عوامل می‌تواند به زوج‌ها کمک کند تا با همکاری بیشتر با پزشکان خود، شانس موفقیت‌شان را افزایش دهند. اگر شما هم قصد دارید شانس موفقیت خود را در IVF ارزیابی کنید، می‌توانید با کلینیک دکتر زهرا شمالی مشورت کرده و از مشاوره‌های تخصصی بهره‌مند شوید.